De smart city dient de mens (niet andersom)
‘Er liggen veel kansen om nieuwe waarde te creëren. Steeds vaker vragen onze opdrachtgevers ons dan ook om een visie op de smart city: hoe kunnen we digitale technologie goed inzetten? De gemeente stelt die vraag om afvalstromen terug te dringen, de openbare ruimte te verbeteren of efficiënt onderhoud te kunnen doen. Dat dat mogelijk is, laten steeds meer voorbeelden zien. Zo is in Pittsburgh (USA) de Market Square opnieuw – en veel beter – ingericht op basis van een algoritme dat geanonimiseerde camerabeelden van voetgangersstromen analyseerde. In Eindhoven hangt het Stratumseind vol sensoren om onder meer de straatverlichting optimaal aan te sturen.
En bewoners dan?
Maar bewoners? Die willen vooral dat hun kinderen veilig kunnen spelen. Meer groen in de buurt. Hun (deel)auto uit het zicht parkeren. Of misschien hun opgewekte zonne-energie slim delen. Intelligente technologie kan deze macro- en microdoelen tegelijkertijd dichterbij brengen, als ze goed tegen elkaar worden afgewogen. Van der Wal: ‘Een goede gebiedsontwikkelaar kan een brug slaan tussen wat opdrachtgevers willen en wat bewoners écht wensen, rekening houdend met hun keuzevrijheid. Wat ons betreft moeten bewoners daarom altijd onderdeel van het gesprek zijn, als wordt nagedacht over de toepassing van slimme technologie in de gebouwde omgeving. Zij moeten er beter van worden.’ Vooral de privacy weegt daarbij zwaar. Iedereen is voor veiligheid, maar niemand wordt er beter van als hij permanent in de gaten wordt gehouden.
SimCity
Op dit nog goeddeels onontgonnen terrein heeft BPD inmiddels stappen gezet. Bijvoorbeeld op het Zeeburgereiland (Amsterdam), waar bewoners gebruik maken van allerlei digitaal te regelen diensten, zoals deelauto’s. Ook in Almelo (transformatie van het voormalige stadhuis tot woningen) en Den Haag (Erasmusveld) staan projecten op stapel. BPD loopt ook voorop met het online indelen van je nieuwbouwwoning met de Woonconfigurator, en met de online verkoop van nieuwbouwwoningen.
Van der Wal: ‘We staan nog aan het begin. Ontwerpen en ontwikkelen van gebieden kan op den duur gaan lijken op een game als SimCity. Met steeds meer openbare databronnen, BIM, virtual reality en parametrisch ontwerpen kun je een gebouwde omgeving virtueel ontwikkelen en doorrekenen. Computerrekenkracht kan worden ingezet om tot een optimale stedenbouwkundige opzet te komen, aansluitend bij de wensen van de stakeholders. Gebiedsontwikkeling, het ontwikkelen van gebieden en woningen wordt daarmee veel meer datagedreven, en minder gestoeld op intuïties.’
In BPD Magazine 9 gaven de technologie-experts Marthijn Pool, Michael Wexler en Pieter Ballon aan dat technologie nooit een doel op zich mag worden. Hoogstens is het een middel om de leefbaarheid te verbeteren. Erik van der Wal is het daar hartgrondig mee eens. ‘Nee, techniek is geen doel. Maar een maand zonder Google kan al bijna niet meer. Technologie is een verlengstuk van ons leven geworden. Des te belangrijker om de balans tussen publiek en privaat te bewaken. Ik ben voor een multidisciplinaire aanpak waarin je tot best practices komt, in een samenspel tussen gemeente, bewoners, marktpartijen en technische universiteiten, aangevuld met de praktijkervaring van gebiedsontwikkelaars. Je moet voorkomen dat grote technologiebedrijven de controle pakken, want de stad is een publiek domein met autonome burgers.'
Technologie dient de mens
Technologie dient de mens (niet andersom dus). En de mens maakt uiteindelijk het verschil. Van der Wal: ‘Een computer heeft nul emotionele capaciteiten. Hij kan geweldig gedragspatronen herkennen, maar empathie? Heeft hij niet. Voorbeeld: je zou denken dat millennials – digital natives – als een blok zouden vallen voor het online kopen van een woning. Wij weten wel beter. Juist zij hebben behoefte aan een persoonlijk gesprek, omdat ze voor het eerst van hun leven een huis kopen. Zoiets kan een computer niet voorspellen.’
