Goed voor het klimaat, fijn voor de bewoners

‘In het gesprek over duurzaamheid praat je al snel over dingen die “moeten”,’ zegt René Benoist, ontwikkelaar bij BPD. ‘Het gaat over regels, normen, energieprestaties. Maar je kunt het ook anders benaderen. Namelijk vanuit de vraag: hoe kun je via klimaatadaptatie en biodiversiteit de basis leggen voor een gezonde, duurzame leefomgeving waar mensen fijn wonen?’ Benoist is ervan overtuigd dat die vraag veelbelovend kan worden beantwoord. ‘Als je duurzaamheid tot uitgangspunt neemt, breng je het hele plan op een hoger niveau. Het bepaalt de richting, de inspiratie en de identiteit ervan. En het zorgt voor een woonomgeving waar mensen warm voor lopen.’ Meer dan ooit is gebiedsontwikkeling hier de kunst om verbindingen te leggen tussen allerlei uitdagingen. Meer woningen bouwen, én goed zorgen voor het milieu en de leefomgeving, én zuinig omgaan met energie en grondstoffen.

Benoist noemt drie plannen waar biodiversiteit en klimaatadaptatie het verschil gaan maken. Allereerst Lisserbroek-Noord. Daar gaat BPD op 47 hectare zo’n 1.100 nieuwe woningen, appartementen en een nieuw dorpshart ontwikkelen op een klimaatadaptieve, natuurinclusieve manier. Op de tekening is te zien dat een groen-blauwe ruggengraat – tevens route voor langzaam verkeer – straks het nieuwe, groene woongebied doorsnijdt. Ecologie, recreatie en waterbeheer komen er samen. De natuur komt de wijk in: Lisserbroek-Noord wordt zo gekoppeld aan het nabijgelegen natuur- en recreatiegebied. Uiteraard levert al dat groen een aantrekkelijke woonomgeving op – voor mensen en dieren. Het plan kan dan ook op enthousiasme rekenen van de dorpsvertegenwoordiging, die er nauw bij is betrokken. Het groen-blauwe gebied is een ideale plek om te wandelen, te skaten en hard te lopen – en bovendien borduurt het voort op de historische structuur van de droogmakerij Haarlemmermeer. Zo blijft de geschiedenis van het cultuurlandschap levend én is de wijk voorbereid op een toekomst waarin we wateroverlast, hittestress en langdurige droogte kunnen opvangen.

Ook De Maricken II in Wilnis, een coproductie van BPD en Blauwhoed, is helemaal gebaseerd op klimaat en natuur. ‘Vanuit de woonomgeving zoeken we hier de natuur op,’ zegt Benoist. ‘We benaderen het woongebied vanuit het landschap, de stad en de mens. Zo krijg je een toekomstbestendig ontwerp met een hoge leefkwaliteit.’ Een bijzondere uitdaging in dit extreem laaggelegen gebied (6 meter onder NAP) is de wateropgave. Zout kwelwater en bodemdaling maken brede watergangen en verlaging van de grondwaterstand niet mogelijk. De plannen gaan daarom uit van een soort terpen, in combinatie met wadi’s, en overal ruimte voor wateropvang (en regentonnen voor bewoners!). Ook hier gaan klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit samen met een prachtige groene woonomgeving, met veel mogelijkheden voor recreatie en landschappelijk wonen. Het naastgelegen natuurgebied Marickenland dient daarbij als inspiratiebron.

Tot slot gaan in de geplande gebiedsontwikkeling Cruquius-Zwaanshoek (200 hectare, gemeente Haarlemmermeer) biodiversiteit en klimaatadaptatie het verschil maken. Ook hier brengt de lage ligging (4 meter onder NAP) flinke uitdagingen met zich mee. Benoist: ‘De details en de programmering moeten nog worden uitgewerkt, maar Cruquius wordt gebouwd rond een groen park, als onderdeel van een ecologische hoofdstructuur. Een groen hart biedt straks ruimte voor waterberging, maar ook voor een woonlandschap met bijzondere woonconcepten en groene woonmilieus waar mensen (en dieren) zich goed voelen.’

De drie projecten hebben gemeen dat het landschap niet meer wordt ‘opgeofferd aan woningbouw’. Integendeel: de nieuwe woningen zijn als het ware te gast in het landschap. Benoist: ‘Dat wordt de toekomst. Klimaatadaptatie en biodiversiteit kunnen gebiedsontwikkeling van zeer hoge kwaliteit mogelijk maken. Als je ze tot uitgangspunt neemt, geeft dat energie en enthousiasme in de planvorming en in de samenwerking met de gemeente, omwonenden en andere partijen. Het inspireert. Het brengt je ook op nieuwe ideeën. Denk daarbij niet te veel vanuit regels en normen, maar vanuit de bedoeling. En wat blijkt dan? Wijken die zo zijn ontwikkeld, worden herkend als aantrekkelijke plekken waar je gezond en fijn kunt wonen.’