Nieuwe bronnen van energie voor woningen en wijken
Warmte uit diepe aardlagen. Warmte uit oppervlakte- en afvalwater. Elektriciteit uit zon en wind. BPD zet een breed palet aan duurzame energiebronnen in bij nieuwe gebiedsontwikkelingen. Alles vloeit voort uit de ambities van BPD ten aanzien van de energietransitie. We willen woningen, wijken en complete gebieden ontwikkelen die energieneutraal zijn, en op den duur misschien zelfs energie gaan produceren.
Een actueel voorbeeld is de nieuwbouwwijk Nieuw Valkenburg. Dit geplande dorp met 5.600 (uiteraard optimaal geïsoleerde) woningen krijgt straks duurzame energie uit de koude of warmte in de hoofddrinkwaterleiding die onder het dorp ligt. Afvalwater wordt gescheiden ingezameld en gezuiverd, zodat er grondstoffen en biogas uit kunnen worden gehaald. ‘Dit project laat heel goed zien wat wij willen’, zegt Jos de Vries. ‘We zoeken hier – samen met anderen – doelbewust naar een collectieve duurzame-energievoorziening, geïnspireerd door de mogelijkheden van de plek. Het is een veelbelovende verkenning. Wie weet is dit de toekomst voor de energievoorziening voor woonwijken van deze schaal.’
Energietransitie: een kwestie van samenwerking
Het project laat ook zien dat energietransitie een kwestie is van samenwerking. De Vries: ‘Publieke en private partijen hebben elkaar gevonden: het Rijksvastgoedbedrijf, de gemeente, het waterschap, het drinkwaterbedrijf en BPD als gebiedsontwikkelaar. Samen zien we kansen voor innovatie die nog niet eerder op deze schaal is toegepast.’
Hoe dit soort kansen kunnen worden verzilverd, hangt steeds af van de situatie, de mogelijkheden en de betaalbaarheid, zegt De Vries. ‘De uitvoering van onze duurzaamheidsstrategie verschilt per locatie. Voor een klein woningproject ligt een collectief energiesysteem minder voor de hand dan voor een groot woongebied. De locatie speelt dus een rol, maar ook de fasering, de aantallen en soorten woningen.’
Nieuwbouw als aanjager van verduurzaming
Ter illustratie twee andere voorbeelden. Samen met Hoorne Vastgoed ontwikkelt BPD 700 nieuwe woningen op het voormalig bedrijventerrein Galgeriet in Monnickendam. De Vries: ‘Het oppervlaktewater van de Gouwzee wordt daar straks gebruikt als warmtebron. En sterker nog: misschien ook voor Monnickendam zelf.’ Het laat zien dat energietransitie in de nieuwbouw ook een aanjager kan zijn voor verduurzaming van de bestaande bouw. Ander voorbeeld: in het Westland komt de energie straks niet uit water, maar uit de aarde. De nieuwbouwwijk Liermolen in De Lier (350 woningen) krijgt een aansluiting op een geothermiebron. De Vries: ‘Ook hier kijken we naar de situatie. Glastuinbouwers gebruiken hier al aardwarmte, wij sluiten daar mooi op aan. We brengen de aardwarmte-infrastructuur dichter bij een gebied dat nu nog met gas wordt verwarmd.’
De voorbeelden laten zien dat de focus van BPD verschuift van de woning (de opstal) naar het gebied. De Vries: ‘We keken altijd al breder, maar dat wordt sterker. Voor en tijdens een gebiedsontwikkeling vragen we ons af wat er in de omgeving op energiegebied gebeurt. Is er een bestaand warmtenet? Zijn er al plannen voor een nieuw net? Zijn schaalvoordelen te bereiken en worden de belangen van de consumenten – onze kopers – daarbij goed gediend?’ Ook de veranderende wetgeving rond BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) per 1 januari 2021 en de Regionale Energiestrategieën (waarin partners in de regio de afspraken uit het Klimaatakkoord concreet maken) een rol.
Als maatschappelijk bewogen gebiedsontwikkelaar zien we de energietransitie als een topverantwoordelijkheid, en dat zal zo blijven
Ambities haalbaar?
Zijn alle hoge ambities wel haalbaar? De Vries: ‘Het is niet altijd makkelijk. Neem appartementengebouwen in de binnenstad. We zien nu al aankomen dat het moeilijk wordt om die straks energieleverend te krijgen. Ook complete nul-op-de-meterwijken heb je niet zomaar. Het is onze ambitie, maar het moet haalbaar zijn, en vooral ook betaalbaar. Dat weegt zwaar. Bij onze duurzaamheidsambitie verliezen we de portemonnee van de bewoners nooit uit het oog.’
Nu is het een feit dat duurzaamheid intussen écht leeft bij woningkopers. Gasloos wonen is al normaal geworden. Maar, zegt De Vries: ‘De prijs is belangrijker. Het moet te betalen zijn. Tegelijkertijd zien we door de hete zomers van de afgelopen jaren de behoefte aan koeling sterk groeien. Vooral vloerkoeling is populair. Dan heb je het over comfort, en dat kan een sterke aanjager van duurzaamheid zijn. Pas op de derde plaats speelt het duurzame geweten.’
De energietransitie moet eigenlijk nog beginnen, zegt De Vries. ‘Er gaat nog veel veranderen. Het is een bewegend veld. We kijken daarom voortdurend kritisch naar dat veld én naar onze eigen ambities. Maar als maatschappelijk bewogen gebiedsontwikkelaar zien we energietransitie als een topverantwoordelijkheid, en dat zal zo blijven.’
