‘We kunnen niet volstaan met het leuk aankleden van gebouwen met groene gevels en daktuinen’

‘In Duitsland hebben we lange tijd moeten strijden om het belang van groen in de stad hoger op de agenda te krijgen. Met initiatieven als stichting Die Grüne Stadt (de Groene Stad, red.) en de vereniging van Duitse Landschapsarchitecten hebben we daar hard aan gewerkt. De krachtenbundeling van diverse organisaties uit de groene wereld – van tuin- en bosbouw tot en met landschapsinrichting – heeft heel goed gewerkt. Inmiddels is zowel bij de landelijke overheid als bij de Bundesländer en de lokale overheden het besef doorgedrongen dat groen veel meer is dan alleen de aankleding van wegen en openbare ruimte. Het is goed voor de gezondheid van mensen en dieren, verbetert de biodiversiteit en maakt de steden klimaatadaptiever. Recente uitgaven als Witboek Stadsgroen van het ministerie van Milieu spelen hierbij een belangrijke rol; hierin wordt uitgelegd hoe gemeenten en andere partijen met groen in de stad kunnen omgaan. Er zijn inmiddels ook tal van stimulerings- en subsidieprogramma’s vanuit de overheid gestart om deze ambitie kracht bij te zetten met kennis en geld. Projecten die daar aanspraak op willen maken, moeten aantonen dat groen gelijkwaardig in de planontwikkeling wordt meegenomen en minstens evenveel aandacht krijgt als andere stedelijke functies. Daarmee stijgt de bewustwording rondom het belang van meer groen in de stad overduidelijk. Het krijgt bovendien een vertaling in concrete plannen, zie bijvoorbeeld de binnenstedelijke gebiedsontwikkeling Spinelli Baracks in Mannheim. Daar wordt woningbouw aangevuld met de aanleg van een compleet nieuw stadspark.'

'Is daarmee de race gelopen? Dat denk ik niet. We zien bij gemeenten dat er decennialang is ingeleverd op planningscompetentie en dat bouwen en verkeer veel hoger in de belangenhiërarchie staan. Het kost tijd om die cultuur te doorbreken. Daarbij komt dat er ook aan de ontwerpkant te weinig capaciteit is om de stroom aan nieuwe stadsprojecten aan te kunnen. Het vak van landschapsarchitect is bij jonge generaties te weinig bekend; ook daar is een omslag nodig. Kijkend naar de toekomst zie ik een belangrijke rol voor gebiedsontwikkelaars als BPD weggelegd. Zij moeten zich actief in dit debat mengen en zich inspannen voor écht integrale oplossingen waarbij publiek en private partijen samen optrekken. Ik zie daar de eerste voorbeelden van, zoals het Park Gleisdreieck in Berlijn waar vastgoedeigenaren uit de directe omgeving mee hebben geïnvesteerd in de aanleg. Omdat zij er ook de voordelen van zien. Ook de waarde van hun bezit gaat erdoor omhoog.'

'We kunnen niet volstaan met het leuk aankleden van gebouwen met groene gevels en daktuinen. De groene torens die nu in veel steden worden ontwikkeld − in navolging van de Bosco Verticale in Milaan − zijn interessant maar zijn niet voldoende om de natuur in de steden te herstellen. We zullen ook daadwerkelijk ruimte voor groen moeten reserveren – in het horizontale vlak dus. Zoals een stad als Keulen in het verleden bewust twee groene ‘gordels’ in de stad heeft aangelegd. Daar plukken bewoners nu nog de vruchten van.'

Stephan Lenzen is landschapsarchitect bij RMP Stephan Lenzen en lid van de Raad van Toezicht van stichting Die Grüne Stadt.