BPD transformeert terrein voormalig Doveninstituut

Het Kentalis Doveninstituut in Sint-Michielsgestel bestaat al meer dan honderd jaar’, zegt wethouder Lianne van der Aa. ‘Een aantal jaren terug heeft Kentalis besloten de mensen op het terrein op een andere manier te gaan huisvesten en het monumentale hoofdgebouw en een deel van het terrein te verkopen. BPD heeft dit na het winnen van de tender gekocht en gaat het bestaande monumentale hoofdgebouw transformeren tot woonlocatie. Bovendien worden er nieuwe woningen toegevoegd. Vanwege de lange historie die we met Kentalis hebben, was er ons als gemeente veel aan gelegen om dit project echt gezamenlijk op te pakken. De gemeente heeft samen met Kentalis veel tijd en energie gestoken om draagvlak te creëren. Daardoor staan bij de start van de ontwikkeling alle neuzen dezelfde kant op.’

'Een goede en heldere basis dus om aan de slag te gaan’, vindt Erik Leijten, regiodirecteur Zuid bij BPD, die vorig jaar de tender won en er een nieuw leef- en woongebied van gaat maken. ‘In het voortraject, waarin door Kentalis onder meer de gemeenteraad is meegenomen, is heel waardevol werk gedaan. Dat gaf ons meteen een heel duidelijk kader. Maar ook een bepaald comfort. Er is echt goed over nagedacht en er is draagvlak en dat voorkomt een hoop gedoe en discussie tijdens het traject. Dus toen wij eenmaal met ons plan naar buiten kwamen, stonden de deuren meteen open.’ Het project in Sint-Michielsgestel omvat zo’n 500 woningen met een goede mix van klein en groot, appartementen en grondgebonden woningen, huur en koop. Binnen het plan is ruimte voor verschillende maatschappelijke en openbare voorzieningen, waaronder ook horeca. 'Ongeveer de helft van de woningen is in de betaalbare klasse met een behoorlijk aantal sociale huurwoningen’, aldus Leijten. ‘De andere helft is vrije sector. We beginnen met het oude monumentale hoofdgebouw, waar ook woningen in komen. Dat moet natuurlijk niet te lang leegstaan, dus daar gaan we snel starten.’

Kentalis blijft op een deel van het terrein gehuisvest. Daar blijft ook een kleine groep van de oorspronkelijke bewoners wonen. ‘Daarom is het belangrijk dat het vormgeven van de plannen plaatsvindt in nauwe samenwerking met zowel bewoners als medewerkers van Kentalis, met de gemeente en de inwoners van het dorp en met andere belanghebbenden’, aldus Leijten. ‘Het is een gebied in gebruik, waarbij het vaak gaat om kwetsbare mensen die soms niet goed tegen prikkels kunnen. Door daar met elkaar goed over na te denken, konden we in de selectiefase al met het beste plan komen, qua vormgeving en bod maar ook qua "buur”. We dachten toen bijvoorbeeld al na over het bouwverkeer en de fasering, maar ook over de ontmoetingen in de openbare ruimte, die straks uiteraard gaan plaatsvinden.’ Water en bodem zijn sturend voor het ontwerp geweest. 'Het Kentalis terrein ligt aan de Dommel’, aldus Leijten. ‘Die stroomt uit in de Maas en als die vol is dan is de Dommel ook vol. Dat hebben we deze periode ook regelmatig kunnen zien. Door de Dommel in ons plan straks extra te laten meanderen over het terrein en de woningen op de hogere delen te bouwen, zorgen we dat het water geen probleem is, maar juist een pluspunt. Want wie wil er nu niet aan het water wonen? In ons stedenbouwkundig plan zien we water dus als kans en niet als bedreiging. Om de aansluiting op het centrum te verbeteren, gaan we een extra brug over de Dommel ontwikkelen.'

Samen optrekken en alle neuzen vanaf het begin meteen dezelfde kant op. 'Het zijn dé succesfactoren van deze samenwerking’, zegt Van der Aa. 'Om de plannen goed op elkaar af te stemmen, is vooraf ook uitgebreid met de gemeenteraad gesproken. Met elkaar hebben we een ambitiedocument geformuleerd over wat we graag op het Kentalisterrein zouden zien. Gelukkig nam BPD dat bijna helemaal over en zitten we allemaal op een lijn over wat we graag willen bereiken in dit gebied.’ In een van de bestaande gebouwen die in de toekomst gesloopt worden, worden tijdelijk zo’n vijftig Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Van der Aa: ‘Fijn dat we op deze manier gezamenlijk onze bijdrage kunnen leveren aan deze opgave.' De volgende stap voor nu is de vergunning voor het monumentale hoofdgebouw. ‘Het is erg fijn dat dit gebouw behouden blijft’, zegt Van der Aa. De planning is om 2025 te starten en rond 2030 de laatste woning op te leveren. 'Het terrein is altijd behoorlijk gesloten geweest. Dat is begrijpelijk, gezien de functie. Maar straks is het echt van iedereen en daar verheugen we ons allemaal op. Er komt echt iets heel moois bij waar straks iedereen van kan genieten.’

In het nieuwe Domein aan de Dommel staan rust, privacy en geborgenheid hoog in het vaandel. Voor de leerlingen, cliënten en werknemers van onderwijs- en zorginstelling Kentalis, maar ook voor de nieuwe bewoners en gebruikers van het gebied. Het monumentale hoofdgebouw krijgt een nieuwe bestemming, waar naast diverse voorzieningen voor de doelgroepen van Kentalis, ook wonen en verblijven samenkomen. Ook is er plek voor nieuwbouw: twee autoluwe woongebieden worden zorgvuldig ingepast in de natuur. Het vormen van een zo hecht mogelijke gemeenschap voor iedereen staat voorop in Domein aan de Dommel. Een nieuwe gemeenschap gaat hier echt samenleven.

Dit artikel verscheen eerder in VNG Magazine.