Goede groei in en rondom de stad
Eager zijn ze zeker, de leden van het "Team Rotterdam". Ontwikkelingsmanager Paul Becht, zelf sinds 2002 werkzaam bij de regio Zuid-West en zeer ervaren in het Rotterdamse, zag in 2021 Helma Born aan boord komen als nieuwe regiodirecteur (met Rotterdam in de portefeuille), niet veel later gevolgd door Christiaan Groeneweg als stadsontwikkelaar en Sigrid Verleun als ontwikkelingsmanager. Ze werken aan de opgaven van de regio Rotterdam, die even afwisselend als complex zijn. Met de steun in de rug van Rabobank én BPD Woningfonds, dat op steeds meer plekken het aanbod aan middenhuurwoningen vergroot, kan BPD zich langjarig verbinden aan gebieden – of ze nu bestaand of nieuw zijn. ‘Voor woningcorporaties en gemeenten zijn wij een vanzelfsprekende partner’, zo geeft Helma Born aan. Dan gaat het om uithoudingsvermogen en het vermogen om per gebied steeds de goede coalities te smeden. Maar ook om het eigen maken van nieuwe maatschappelijke vraagstukken die zich aandienen: van ecologie en waterbeheer tot en met bewonersparticipatie. En last but not least: doorpakken in donker wordende tijden.
Jullie werken aan een grote range aan woonmilieus. Hoe komt dat tot stand?
Becht: 'We kennen dat eigenlijk al een hele tijd. Van de projecten in en om het centrum van Rotterdam – met als nieuwste toevoeging de gestapelde gezinswoningen in Cool – via de nieuwe gebieden aan het water zoals Katendrecht en Wilhelminapier tot en met de stedelijke uitleg zoals Nesselande. En daartussen niet te vergeten de naoorlogse woongebieden met projecten als de herstructurering van Wielewaal. Het zijn stuk voor stuk projecten waar we langjarig bij betrokken zijn. Het mooie is ook dat we soms de cirkel rond kunnen maken, zoals op Katendrecht waar we rond het jaar 2000 de eerste woongebouwen neerzetten – op de kop van het schiereiland – en nu juist de afronding verzorgen, met het dubbele woongebouw De Bund. Dat zegt al iets over de betrokkenheid van BPD bij deze stad.' Born: 'Maar dat geldt zeker ook voor de gemeenten die daaromheen liggen. Kijk naar Vlaardingen waar we net zo goed al twintig jaar betrokken zijn bij het Museumkwartier. Maar ook naar Maassluis waar we de gebiedsontwikkeling Het Balkon nu afronden. En naar Rhoon en Barendrecht waar we grondgebonden milieus toevoegen. De vraag uit de woningmarkt is nu eenmaal heel divers en daar spelen we zorgvuldig op in. Waarbij we zeker ook oog houden voor het behoud van groen en open ruimte. Als corona ons iets heeft geleerd, is dat we in de stedelijke conglomeratie snel en gemakkelijk buiten willen zijn.'
Van wie en voor wie is de stad en hoe staan jullie in dat debat over verdichting en verdringing?
Groeneweg: 'Wij willen nadrukkelijk de stad voor iedereen toegankelijk te houden. Bereikbaarheid en betaalbaarheid zijn de sleutels in onze strategie. Het gaat er steeds om een goede mix aan woningen te maken, die zowel de bestaande bewoners ten goede komen als de nieuwe instromers. Met het genoemde BPD Woningfonds kunnen we daar echt een bijdrage aan leveren.' Becht: 'Uitdagend is het vraagstuk zeker: veel gemeenten zetten – ook in deze regio – de komende jaren in op verdichting. Daarmee komen we als vanzelf in gesprek met de bewoners in de buurten en wijken waar die woningen zijn gepland. De herstructurering in Wielewaal is een goed voorbeeld: wij kwamen daar in 2018 de wijk binnen en zijn direct gestart om een buurthuis centraal in de wijk te openen. Om van daaruit in gesprek te komen met bewoners en ondernemers: hoe zagen zij de vernieuwing voor ogen? Het is een extra pijler in onze werkzaamheden, die naar mijn idee van grote waarde is voor ons vakgebied.' Groeneweg: 'Juist omdat BPD een breed palet aan doelgroepen kan huisvesten en veel van die groepen weet, is het goed dat wij heel vroeg in dit soort processen aanschuiven. We nemen bewust de tijd en de ruimte om iedereen te leren kennen. Dat geldt voor het netwerk in de wijk maar ook bijvoorbeeld voor de samenwerking met woningcorporaties als Woonstad-Rotterdam, Havensteder en Maasdelta. Vanuit die kennis kunnen we heel scherp programmeren maar ook bijvoorbeeld heel gericht de participatie vormgeven.'
Samenwerking met gemeentes en woningcorporaties – die de laatste tijd weer winnen aan ambitie en investeringskracht – is een belangrijke factor. Wat betekent dat voor de rol van BPD?
Groeneweg: 'Wij denken als stadsontwikkelaar. Dat betekent dat we ons invoegen in de bestaande stad, met het goede programma en in samenwerking met partijen die ook de blik op de lange termijn hebben gericht.' Born: 'Wat BPD daarbij echt typeert, is dat we er "met kop en kont" ingaan. We gaan een commitment aan en houden dat ook vast.' Becht: 'BPD is betrouwbaar en solide, met de Rabobank als achtervang. Op basis daarvan kunnen wij slagkracht en uithoudingsvermogen mobiliseren.' Born: 'In veel steden – Rotterdam incluis – worden momenteel "doorbouwakkoorden" gesloten en wij zijn daar nauw bij betrokken. De inzet is om de woningbouwproductie zo goed mogelijk op peil te houden, op de korte en de lange termijn. Het is een onderwerp dat ook binnen het Platform Ontwikkeling Rotterdam ter sprake komt; het al heel lang goed functionerende platform waarin bestuurders, ambtenaren en marktpartijen vrij met elkaar spreken over urgente thema’s. In die gesprekken voel je de betrokkenheid van velen bij deze stad en deze regio. En daardoor weten we elkaar ook gemakkelijk te vinden wanneer het vervolgens gaat om concrete acties en projecten.'
Naast de woningbouwopgave zijn transities op het gebied van klimaat en natuur nodig. Kan BPD ook op die onderwerpen een bijdrage leveren?
Verleun: 'Absoluut. Er dienen zich allerlei nieuwe vraagstukken aan. Zowel in de stad – waar we bijvoorbeeld werken om de hittestress te verlagen – als daarbuiten, waar het landschappelijk wonen met oog voor ecologie en ondergrond hoog op onze agenda staat. Overigens gaat het bij een toekomstige stad niet alleen om de fysieke ingrepen, ook de sociale duurzaamheid is van groot belang. Bijvoorbeeld: kunnen we wijken maken die levensloopbestendig zijn en waar meerdere generaties elkaar ontmoeten? Naast de woningen gaat het dan bijvoorbeeld ook heel sterk over de voorzieningen die we realiseren en hoe we de openbare ruimte inrichten.' Becht: 'Juist omdat BPD vanouds gewend is om gebieden met een zekere schaalgrootte te realiseren, kunnen we ook deze nieuwe dimensies een plek geven binnen gebiedsontwikkelingen.' Verleun: 'Het concept van "goede groei" dat de gemeente Rotterdam heeft geformuleerd, spreekt ons zeer aan. Het laat zien dat we aan de ene kant woningen willen toevoegen maar daaraan ook nadrukkelijk andere opgaven koppelen. Van verduurzaming en vergroening tot en met maatregelen die de inclusiviteit van de stad vergroten. Het zijn terreinen waar we nadrukkelijk ook de samenwerking met andere partijen opzoeken en waarbij we inspelen op allerlei initiatieven van onze partners, zoals het dakenprogramma van de gemeente Rotterdam.' Born: 'Bouwen aan de Rotterdamse regio betekent dat we samen oplossingen uitvinden en slimmer moeten worden. BPD wil daar graag aan bijdragen.'
Dit artikel verscheen eerder in VG Visie. Tekst: Kees de Graaf Beeld: Peter van Aalst