Hoef en Haag, water en bodem leidend in de polder

Bij zijn aantreden in 2019 bij BPD als hoofd Ontwikkeling & Realisatie in regio Noord-Oost & Midden leek het Jeroen Officier goed om ook bij een concreet project ‘met de voeten in de klei te staan’. Die kans deed zich voor bij de ontwikkeling van Hoef en Haag, waar op dat moment de eerste deelplannen in aanbouw waren genomen. Een poldergebied van 95 hectare krijgt daar een invulling als nieuw dorp aan de rivier de Lek. Vanaf het begin van de planontwikkeling voor de 1.800 woningen trekken AM, BPD en de lokale woningcorporatie LEKSTEDEwonen hier samen op. Het kwartet werd compleet gemaakt met de gemeente Vianen (inmiddels opgegaan in Vijfheerenlanden), dat op deze plek graag woningbouw gerealiseerd zag. ‘Bestuurlijk en ambtelijk was er enthousiasme, maar de gemeenteraad en ook de provincie Utrecht moesten nog wel overtuigd worden. De locatie tussen A27, rivier en het dorp Hagestein was niet voor iedereen voor de hand liggend. Het was voor ons een extra reden om hier een bijzonder concept te realiseren.’ Dat werd een compleet nieuw dorp, in de traditie van hoe er in het verleden meer aan de rivier is gebouwd.

Een uitgebreide analyse van de bodemgesteldheid en een op eigen initiatief uitgevoerde milieueffectrapportage lagen mede aan de basis van het inrichtingsplan. Dat gold ook voor de wateropgave: 'Het gebied vormt een afgesloten watersysteem en moet in de eigen berging voorzien. Dat gegeven hebben we ingezet om overgedimensioneerde watergebieden te creëren. Om het dorp ligt als het ware een forse slotgracht en ook daarbinnen heeft het water een prominente plek gekregen.' In aanvulling hierop kreeg ook het groen een belangrijke rol toebedeeld. Dat gebeurde van klein tot groot. Zo werd een prachtige bestaande eik behouden in Het Lint, als het hart van een nieuw buurtparkje. Maar ook verschillende nieuwe groengebieden werden toegevoegd. Goed voor mens en dier, aldus Officier: 'We nemen als marktpartijen hier ook de inrichting van de openbare ruimte voor onze rekening. Daarbij hebben we ingezet op boom- en plantensoorten die passen bij de bodem van dit gebied en tegelijkertijd goed zijn voor de biodiversiteit.' Het leidt tot bijzondere plekken, zoals de rozentuin in het Dorpshart waar niet alleen echte rozen gaan bloeien maar ook als ornament in de gevel zijn verwerkt. ‘Dat zijn industrieel vervaardigde woningen, maar waar dus wel ruimte is – ook financieel – om bijzondere details toe te voegen.'

Ook de sociale duurzaamheid van het nieuwe dorp kwam in dit verband om de hoek kijken: 'De openbare ruimte vervult hier een belangrijke rol voor de ontmoeting van de buurtbewoners. En ze nemen daar ook zelf hun verantwoordelijkheid in. We hebben bijvoorbeeld een hofje met en door senioren ontwikkeld, waarbij zij zelf met de landschapsarchitecten van bureau Haver Droeze de inrichting hebben bepaald. Na de oplevering hebben de bewoners ook het dagelijks beheer ter hand genomen.' Officier illustreert het samenkomen van de verschillende duurzaamheidsdimensies aan de hand van het nieuwste deelplan in De Erven, waar fors is ingezet op circulariteit, met onder meer de toepassing van houtbouw. 'De kavels hebben we hier bewust kleiner gemaakt, waardoor het collectieve gebied groter kon worden en royaal met groen kan worden ingericht.' Voeg daarbij het feit dat ook bijzondere woonprogramma’s als zorgappartementen en benedenbovenwoningen (voor starters) aan het dorp zijn toegevoegd, en het ‘inclusieve’ karakter van Hoef en Haag wordt duidelijk.

In de woningmarkt is Hoef en Haag inmiddels een gevestigd "merk": vanaf het begin was de belangstelling groot om hier te komen wonen. Bewoner van het eerste uur Jordy Prijs kan dat bevestigen, hij kijkt uit over het water rondom het Dorpshart: 'Wij vielen voor dit geweldige uitzicht. Het wonen hier voelt als een permanente vakantie.' Ook de inzet op duurzaamheid wordt geprezen, zo maakt De Erven-bewoner Emiel Schiphorst duidelijk: 'De woningen zijn heel energiezuinig, ik heb aan acht zonnepanelen voldoende om hier energieneutraal te wonen.’ Bij de inrichting van zijn tuin heeft hij olivijn toegepast, een steensoort die zowel regenwater goed doorlaat als meststoffen afgeeft aan de bodem. ‘En het houdt bovendien CO2 vast.' Om de grote vraag naar woningen in Hoef en Haag te kunnen bedienen, is de planontwikkeling zelfs versneld, zo sluit Jeroen Officier af: 'Doordat we aan het begin goede afspraken hebben kunnen maken met de gemeente en de structuur van het dorp hebben vastgelegd in een sterk raamwerk, konden we snel schakelen. We lopen behoorlijk voor op schema; de 1.000ste woning is opgeleverd en naar verwachting is Hoef en Haag een aantal jaren eerder klaar dan gedacht.'

In de traditie van dorpjes en vestingstadjes langs de Lek ontwikkelen AM en BPD het nieuwe dorp Hoef en Haag. Woningcorporatie LEKSTEDEwonen realiseert hier de sociale woningbouw. Vanaf het begin is veel aandacht besteed aan de groenblauwe inrichting van het gebied. Binnen dit sterke landschappelijke ‘casco’ kunnen de ontwikkelaars flexibel inspelen op de wensen vanuit de markt. In totaal worden hier circa 1.800 woningen gerealiseerd, aangevuld met dagelijkse voorzieningen die rondom de centrale Brink in het dorpshart zijn gerealiseerd.