BPD laat het dorp een bijzonder woongebied achter

Het is even wennen voor wie langere tijd niet aan de Westerdorpsstraat 66 in Hoevelaken is geweest. Wie hier linksaf sloeg, zag in de verte op het terrein van BPD het kunstwerk ‘Spiegel van de hemel’ van André Volten staan. Links parkeren en dan het witte kantoorgebouw betreden dat hier in 1963 werd gebouwd. Hoe anders is de situatie nu. Twee cortenstalen kunstwerken en naamborden markeren de ingang van het woongebied ‘Woonpark Hoevelaken’ dat hier is ontwikkeld. De monumentale bomen zijn behouden, aan de rechterzijde geven de eerste fraai gedetailleerde woningen iets prijs van de nieuwe woonkwaliteit die hier is gerealiseerd.

We lopen het woonpark in en zien direct een van de grote grepen uit het stedenbouwkundig plan van Luc Bos: de vijver in het hart van de wijk. ‘Bij de ontwikkeling hebben we nauw samengewerkt met Gelders Landschap & Kasteelen – dat de aangrenzende gebieden beheert – en het waterschap. Het water dat al aan de noordkant aanwezig is, hebben we als het ware het woonpark ingetrokken.’ De waterbergende vijver – compleet met een speels trekpontje – sluit aan op de groene middenzone die ook dienst doet als sport-, spel- en ontmoetingsplek. Hier loopt onder meer de beweegroute van de gemeente Nijkerk, die bewoners aanmoedigt te bewegen. ‘We merken sowieso dat veel wandelaars en fietsers dit gebied weten te vinden voor een ommetje, het is in korte tijd echt een onderdeel van het dorp geworden.’

Aan weerszijden van het groene middengebied liggen de twee woonbuurtjes met een eigen karakter: Het Erf dat aanschurkt tegen de bestaande bebouwing van het oude dorp en daar in architectuur, materialen en kleurgebruik op aansluit. En in het noordelijke deel Het Landgoed, met lossere bebouwing: ‘Grenzend aan het landschap wordt de bebouwing steeds “ijler”, een term die de architect van Mulleners & Mulleners hanteerde: de woningen moesten “verdwijnen” in het landschap. Je ziet dat aan de lagere woningdichtheid en het gebruik van natuurlijke materialen als rieten daken.’ Zelf heeft Leeuwis daar ook nog de hand in gehad: ‘Oorspronkelijk werd de rand van Het Landgoed, met zicht over het open buitengebied, begrensd met negen bijzondere villa’s. Daar hebben we er zeven van gemaakt, om hier meer licht en doorzichten te creëren, waarbij zeker ook meespeelde dat de kavels ruimer moesten worden om de woningen verkocht te krijgen. Een ingreep die naar mijn idee heel goed heeft uitgepakt.’ Van zijn hand is ook de berging die we in dit deel van het project bij verschillende woningen tegenkomen: ‘We hebben de lat bij duurzaamheid heel hoog gelegd. Bijvoorbeeld met energieneutrale woningen: wij vonden dat hier gepast. Met daarbij warmtepompen en extra zonnepanelen. Ik wilde die echter zo min mogelijk op de woningen plaatsen; daarom hebben we een houten schuur met zadeldak in passende stijl ontwikkeld waarop de panelen een plek konden krijgen.’

De bewoners in dit buurtje kunnen het oog voor detail in ieder geval waarderen; Evert Dekker en zijn echtgenote en slapende dochter die we tegenkomen zijn enthousiast over Woonpark Hoevelaken. ‘Alles klopt, er is samenhang.’ Punten van aandacht hebben ze ook, zo hadden ze graag een tweede brug naar het Hoevelakense Bos gezien. ‘Nu komen alle wandelaars, soms ook met loslopende honden, over de brug die vlak bij ons huis ligt. En lopen dan soms onze tuin in, ook omdat onze beukenhaag het niet goed doet.’ Leeuwis kan beide punten invoelen: ‘Die brug had ik ook graag in het plan gehouden; Geldersch Landschap wilde echter slechts één toegang hebben, dieper of noordelijker in het plan. De beukenhaag die dient als erfafscheiding heeft moeite op deze grondsoort en met de aanwezige waterhuishouding. Heel jammer, want er is veel aandacht besteed in ontwerp en uitvoering van de vele groene overgangen tussen privé en openbaar.’ De familie Daalderop die we even later ontmoeten, kaart hetzelfde aan. Maar verder zijn ze zeer content: ‘We hebben hier het beste van twee werelden. In een kwartier zijn we op de fiets in Amersfoort, in het dorp hebben we altijd het gevoel alsof we op vakantie zijn.’ En het wonen hier – met uitzicht op een groengebied waar de koeien grazen – bevalt uitstekend.

In een van de binnenstraatjes lopen we tegen vier bijzondere woningen aan: ze zijn levensloopbestendig gemaakt, met een volledig woonprogramma op de begane grond. Daarmee hebben we volgens Leeuwis een van de wezenskenmerken van deze gebiedsontwikkeling te pakken: ‘Het aantal woningtypes is heel groot, wij hebben daar bewust op ingezet om zoveel mogelijk groepen woningzoekenden hier een plek te kunnen geven. Vanuit een drive om ook sociale duurzaamheid te realiseren.’ Voor deze vier woningen meldden zich tientallen belangstellenden, de bewoonster die wij spreken is er heel gelukkig: ‘Zelfs aan de hoogte van de drempels kon wat worden gedaan.’ Het woonprogramma van Woonpark Hoevelaken vermeldt verder 36 sociale huurwoningen, die we in deelgebied Het Erf tegenkomen. ‘De schuur-uitstraling daarvan past bij de wat zwaardere en meer aardse sfeer van deelgebied Het Erf. Aanvankelijk zouden er 12 sociale koopwoningen worden gerealiseerd, maar Woningstichting Nijkerk wilde graag meer huurwoningen afnemen. Daar hebben we in overleg met de gemeente Nijkerk voor gezorgd, de huurwoningen blijven daarmee ook duurzaam beschikbaar voor de doelgroep.’

En nog een noviteit: het Gastenhuis met appartementen voor twintig dementerenden en een verzorgend echtpaar, dat belegger Amvest hier realiseerde. ‘Daarmee is het in programmatisch opzicht een heel rijk plan geworden. Op dit moment zouden we dat wellicht anders doen; de grote variatie verhoudt zich minder goed met betaalbaarheid en snelheid. Maar in de tijd dat we dit ontwikkelden, waren de marktomstandigheden anders en we wilden in kleine plukjes ontwikkelen. Dan kun je ook alle aandacht besteden aan onderscheidende details.’ In Woonpark Hoevelaken vinden we niet de industrieel vervaardigde conceptwoningen waar BPD anno 2024 op inzet. In plaats daarvan wel bijzondere oplossingen zoals de crescentvormige bebouwing langs de grote vijver, vijf-onder-een kap koopwoningen en de sociale huurwoningen die rug-aan-rug zijn gebouwd rondom een groen speelerf – compleet met grote zwerfkeien.

We sluiten de rondleiding af op de plek waar ooit het kantoor van Bouwfonds stond. Nu is het de plek voor – opnieuw – een bijzonder woonconcept: splitlevelwoningen die tegen en op een halfverdiepte stallingsgarage zijn aangebouwd en die de sfeer ademen van de koetshuizen van weleer. Het dak van de garage doet dienst als collectieve binnentuin en de parkeerplaatsen en auto’s zijn door BPD zoveel mogelijk uit het zicht geplaatst. Leeuwis is er enthousiast over, ondanks het feit dat de oorspronkelijke kantoorgarage die hier lag helaas niet kon worden hergebruikt: ‘Daar was voordat ik aan het plan ging werken al uitgebreid op gestudeerd maar de garage lag uiteindelijk net verkeerd.’ Met de beplanting van de fraaie tuin heeft hij zich wel bezig gehouden – met succes: ‘Ik ben in mijn vrije tijd veel in mijn eigen tuin te vinden. In de projecten waar ik aan werk, denk ik graag mee over de planten- en bomensoorten.’ In de wijk kwamen we ze al tegen, zoals de bijzondere vlinderstruiken. En ook in deze daktuin zoemen de bijen en vliegen de vlinders volop rond. ‘Ik vind het mooi dat wij als gebiedsontwikkelaars ook deze aspecten mee kunnen nemen. Woonpark Hoevelaken is daarmee echt een landschappelijke gebiedsontwikkeling geworden.’

Het Rijksmonument Huize Hoevelaken, ook bekend als 'Het Kasteel', heeft nieuwe buren gekregen: het Woonpark Hoevelaken, met 104 verschillende woningen in een parkachtige setting, naast het Hoevelakense Bos. Woningen voor starters, senioren (levensloopwoningen), gezinnen en natuurliefhebbers in uiteenlopende typologieën: van vrijstaande woningen, tweekappers en levensloopbestendige (senioren)woningen tot zeer betaalbare rijwoningen. Woonpark Hoevelaken bestaat uit twee delen met elk een unieke en eigen sfeer; Het Landgoed en Het Eef.