Een woning is meer dan een identiteitsdrager
Wonen maakte lange tijd deel uit van de sociaaleconomische agenda van Nederland. Na de Tweede Wereldoorlog was het beleid van de overheid gericht op de bouw van zoveel mogelijk goedkope woningen in zo’n kort mogelijke tijd. Mede dankzij de lage woonlasten konden de toenmalige kabinetten de lonen laaghouden. Dat gaf Nederland een sterke exportpositie en onze economie een boost: we hebben onszelf de puinhopen uit geëxporteerd.
Gaandeweg verschoof het thema betaalbaarheid naar de achtergrond. Samen met het hele idee dat de overheid een prominente volkshuisvestelijke taak heeft. Corporaties zijn er nu alleen nog voor de meest kwetsbare doelgroepen op de woningmarkt. Voor de rest moet de markt het doen. Mede door gebrek aan centrale regie en jarenlange onderschatting van migratiecijfers en veranderende huishoudenssamenstellingen, zijn er veel te weinig woningen bijgekomen.
Culturele dimensie van wonen
Zo zitten we nu met een tweedeling op de woningmarkt. Er is een groep mensen die een woning bezit – of zelfs meerdere. En een veel grotere groep die is aangewezen op huur. Voor de eerste groep heeft de woning niet alleen een woonfunctie, maar is zij ook een winstverdubbelaar. Deze groep profiteert van de sterk gestegen prijzen. Voor deze haves kent wonen ook een culturele dimensie. De woning is voor hen ook een expressiemiddel van hun lifestyle. ‘Ik heb in Utrecht een leuk arbeidershuisje gekocht van zes ton’, hoorde ik laatst iemand zeggen. Waar je woont en hoe je woont zegt steeds meer wie je bent.
De attributie van dit soort culturele waarden aan het toch vrij functionele product ‘wonen’ kunnen de have-nots zich niet permitteren. Ook de waardestijging gaat aan hen voorbij. Deze mensen zijn blij als ze in een steeds krapper wordende markt überhaupt een goed dak boven hun hoofd vinden. En dan hebben we het niet alleen over de mensen met een heel smalle beurs, die bediend worden door woningcorporaties. Ook met anderhalf of twee keer modaal is het hele kunst om een passende woning te vinden.
Betaalbaarheid op de eerste plaats
Iedereen die BPD kent, weet dat wij ons bestaansrecht ontlenen aan de maatschappelijke opgave tijdens de wederopbouw om in grote aantallen betaalbare woningen te realiseren. Voor mij komt die maatschappelijke taak ook nu op de eerste plaats. Het was voor mij dé reden om bij BPD te gaan werken – en hetzelfde hoor ik van veel collega’s. Vanuit mijn rol bij BPD Studio geef ik betaalbaarheid een plek door concepten te ontwikkelen waarin betaalbare koop- en huurwoningen deel uitmaken van een duurzame, inclusieve gebiedsontwikkeling.
Kijkend naar morgen en overmorgen: de schaarste zal de komende decennia vermoedelijk blijven. De bevolking neemt toe, het aantal huishoudens groeit. De ruimte is schaars. Met het huidige bouwtempo houden we de vraag niet bij. Daarmee blijft betaalbaarheid een belangrijk thema. Elke euro die een huishouden niet verwoont, kan het besteden aan de studie van de kinderen of de sportvereniging, om maar eens wat te noemen.
Natuurlijk ontwikkelen we ook woningen in het middeldure en dure segment – al is het maar om op die manier ook goedkopere woningen te kunnen realiseren. Maar bij het merendeel van BPD-woningen hoort betaalbaarheid op de eerste plaats te staan. Tegelijk moeten we reëel blijven. In een markt die zich kenmerkt door schaarste is dat een enorme opgave. Wat kunnen we doen? Een deel van de oplossingen komt binnen bereik wanneer we vanuit een bredere scope kijken. Daarom hebben we BPD Studio in het leven geroepen. Het gaat niet alleen om de huur of de hypotheek, ook om de energierekening en de kosten van voorzieningen die je in het verlengde van wonen nodig hebt.
Betaalbaarheid op nummer 1 zetten: we willen het niet alleen, we kunnen het, juist ook omdat we op gebiedsniveau oplossingen kunnen realiseren. En we zijn het verplicht aan onszelf, onze geschiedenis en onze leidende positie in de markt. Noblesse oblige.
