Veranderende watersysteem verbinden met woningbouwopgave
'Mijn beeld over de kwaliteit van het Nederlands waterbeheer is tweezijdig. We hebben de afgelopen decennia grote stappen gezet in het maken van klimaatbestendige ontwerpen met oog voor het water. Anderzijds hebben we weinig geleerd wat betreft locatiekeuze. Op sommige plekken kun je nu eenmaal beter niet bouwen, of alleen onder strenge voorwaarden om te voorkomen dat klimaatverandering op termijn tot problemen leidt. Dat besef dringt bij overheid en gebiedsontwikkelaars nog onvoldoende door. Nog altijd wordt het watersysteem benaderd als een middel om het landgebruik zo goed mogelijk te faciliteren. Dat blijft belangrijk, maar we moeten tegelijk veel scherper kijken naar de beperkingen die water en bodem ons opleggen bij het gebruik van de ruimte. Van de 1 miljoen woningen die we tot 2030 willen bouwen om het woningtekort tegen te gaan, staan er zeker 300.000 op een natte en slappe ondergrond. Technisch kunnen we heel veel in dit land, maar zadel toekomstige generaties niet op met de negatieve gevolgen van locatiekeuzes nu.'
Oplossingen
'Blik bij elk plan vooruit naar 2100. Hoe ziet het klimaat er dan uit? Hoe ligt de bodem erbij? Woningen bouw je voor minstens vijftig jaar, een wijk of dorp al snel voor honderd jaar of meer. Dat zijn de relevante termijnen waarmee we moeten plannen. Dan blijkt dat we niet meer overal kunnen bouwen. En als we wel bouwen op plekken die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering, moeten we dat aanpasbaar doen. Het ontwerp voor het Dijkkwartier achter de zeedijk in Den Helder houdt bijvoorbeeld rekening met 3,5 meter zeespiegelstijging, maar kan indien nodig worden aangepast aan 5 meter zeespiegelstijging. Bij Sweco ontwikkelen we hier concepten voor. Bij gebiedsontwikkelingen is het verstandig om 5 à 10 procent aanpasbaar in te richten: flexibele speelruimte waar tijdelijk in gewoond kan worden en die op termijn kan worden ingezet om klimaatverandering op te vangen. De toevoeging van water kan woongebieden bovendien veel kwaliteit meegeven. Denk aan de aanleg van 75 hectare zwemwater rond Stad van de Zon, de energieneutrale wijk bij Heerhugowaard. En voor het stationsgebied Internationale Knoop XL in Eindhoven ontwikkelden we de Klimaatbank, een vereveningsinstrument dat helpt om snippergroen en -blauw te bundelen tot grotere aaneengesloten groen- en watergebieden.
Zadel toekomstige generaties niet op met de negatieve gevolgen van onze locatiekeuzes
Nieuwe perceptie
'Bovenal is van belang dat de perceptie verandert: van waterschappen tot en met projectontwikkelaars, samen moet realistisch gekeken worden waar nog gebouwd kan worden en onder welke voorwaarden. Een veto over het bouwen in diepe polders heeft daarbij geen zin. De kunst is om in gebieden als de Zuidplaspolder en Haarlemmermeer het veranderende watersysteem te verbinden met de woningbouwopgave. Door een integrale benadering kunnen we de waterkwaliteit en -veiligheid verbeteren en het gebied beter achterlaten voor toekomstige generaties.’
