Voortbouwen op de polderstructuur

Het zijn drie nieuwe pareltjes in de ketting van polder De Beemster. Ruim 400 jaar na de drooglegging in 1612 naderen De Nieuwe Tuinderij (verdeeld in Oost en West) in Zuidoostbeemster en De Keyser in Middenbeemster hun voltooiing. Drie nieuwe woongebieden waar ontwikkelingsmanager Martijn Hemmer vanaf het begin bij betrokken is geweest. We lopen met hem rond en kijken terug op de totstandkoming van De Nieuwe Tuinderij. ‘Het waren andere tijden toen wij hier samen met de gemeente Beemster (inmiddels opgenomen bij de gemeente Purmerend, red.) aan de slag gingen in 2009. De gemeente had geprobeerd om deze locatie met sportvelden en oude tuinderijen zelf tot ontwikkeling te brengen. Dat lukte echter niet goed en daarom werd een marktpartij gezocht met kennis van grondverwerving, -exploitatie en gebiedsontwikkeling. Dat werd BPD.’

Ook de woonomgeving ademt kwaliteit, ruimte en een dorpse sfeer. ‘Met SVP als stedenbouwkundig bureau hebben we er bewust voor gekozen de oude polderstructuur als basis te nemen voor het plan. Sloten zijn doorgetrokken en we hebben zelfs een nieuw lintpad als ontsluiting aangelegd, waar we op een heel natuurlijke manier de kavels voor particuliere woningen aan konden leggen. Ieder met een eigen brug, zoals je dat heel veel in dit gebied ziet.’ Binnen het grid van groen en water zijn vervolgens de woonbuurtjes gesitueerd – met lage bebouwing aan de randen en binnenin wat hoger. Kenmerkend zijn onder meer de smalle profielen van de wegen die niet alleen dorps aanvoelen maar ook de veiligheid op straat bevorderen.’ De oevers van de sloten zijn zo ingericht dat ook flora en fauna zich hier thuis voelen: ‘Bouwen met en voor de natuur en landschappelijk wonen waren hier al vroeg de leidende thema’s.’ Dat gold ook voor bewegen en gezondheid: in de buurt zijn meerdere speelplekken ingericht waarbij ook de jonge bewoners mochten meedenken.’ Niet in de laatste plaats neemt ook kunst een prominente plek in De Nieuwe Tuinderij in. Hemmer wijst op De Beemster Boog: ‘Samen met BPD Cultuurfonds hebben we kunstenaar Gabriel Lester opdracht gegeven voor deze bakstenen brug met daarop een klein huisje; een ontwerp dat nauw aansluit bij de architectuur van de woningen.’

Bij een van de groene speelplekken in de buurt ontmoeten we bewoner Mirjam Scheper, die hier met echtgenoot en twee zonen naar volle tevredenheid woont: ‘We hebben het hier mega naar ons zin. In december 2017 zijn we hier komen wonen, nadat we hiervoor in de wijk Weidevenne een huis hadden – ook van BPD overigens.’ Het dorpse karakter van De Nieuwe Tuinderij sprak het gezin enorm aan: ‘Onze buurt in Weidevenne was vrij stenig, hier is veel meer ruimte. Zowel aan de voor- als achterkant hebben we zicht op groen. En er is veel samenhang in de architectuur, dat geeft mij een gevoel van rust.’ In de directe omgeving is het heerlijk wandelen en sporten en de voorzieningen van Purmerend bevinden zich heel dichtbij. Regelmatig vindt Mirjam briefjes in de bus van mensen die de woning graag willen overnemen maar daar piekert ze niet over: ‘We hebben bewust voor een woning op de kopse kant van het blokje geopteerd en gelukkig kregen we deze ook toegewezen; de ruime garage die hierbij hoort, bevalt ons uitstekend.’

Nadat we de Purmerenderweg zijn overgestoken, leidt Hemmer ons rond in De Nieuwe Tuinderij Oost waar nog volop gebouwd wordt. Hier is goed te zien hoe diep het gebied eigenlijk gelegen is – nog onder het niveau van de ringvaart die eromheen loopt. ‘We hebben hier een grote variatie in architectuur kunnen realiseren, waarbij de verschillende tweekappers en vrijstaande woningen als het ware over de buurt zijn uitgestrooid. Maar bijzonder is ook dat de bestaande bomenstructuur grotendeels in stand is gebleven.’ Aan de meest oostelijke begrenzing van het plangebied vinden we een waterspeelplaats en een laatste open plek, die als buurtpark zal worden ingericht. Een laatste detail heeft betrekking op de sociale huurwoningen die in dit deelgebied een plek krijgen: ‘Oorspronkelijk waren ze niet voorzien maar in goed overleg met de gemeente konden we ze alsnog toevoegen. Dat is het voordeel om samen aan de knoppen van de grondexploitatie en het woningprogramma te zitten: we vonden het beide belangrijk om ook sociale woningbouw toe te voegen en konden dat samen inpassen.’ Tot slot: kunnen we nog iets meenemen van De Nieuwe Tuinderij naar de toekomst en naar andere plannen? ‘Ik zou graag nog minder verharding willen toepassen, met name ook op de kavels zelf. Je ziet dat bewoners hun tuin vaak helemaal met grote tegels bestraten – het water kan dan nergens heen. Ik weet dat het lastig af te dwingen is, wellicht kunnen we in het Omgevingsplan proberen vast te leggen. En anders de kopers hiervan overtuigen en ze verleiden ook hun eigen domein groen en natuurinclusief in te richten, zoals wij dat in de openbare ruimte doen.’

De twee woongebieden De Nieuwe Tuinderij in Zuidoost Beemster en De Keyser in Middenbeemster worden ontwikkeld door De Beemster Compagnie, een samenwerkingsverband tussen de gemeente Beemster (inmiddels gemeente Purmerend) en BPD Ontwikkeling. In totaal is er in de twee nieuwbouwplannen ruimte voor ruim 1.000 woningen (550 woningen in De Nieuwe Tuinderij en 590 in De Keyser in Middenbeemster). Het stedenbouwkundig plan voor beide gebieden is vervaardigd door SVP Architectuur en Stedenbouw. De Nieuwe Tuinderij staat voor het wonen tussen linten en sloten, De Keyser heeft intiem, dorps wonen als centraal thema.