'Nu slim bouwen voor een veilige toekomst'
Waarom is er meer sturing nodig bij klimaatadaptieve woningbouw?
‘Wat we weten is dat er ongeveer 1 miljoen woningen nodig zijn en dat het bouwtempo omhoog moet de komende jaren. Maar je kunt niet overal op dezelfde manier bouwen. Grote delen van Nederland hebben te maken met risico’s vanwege de zeespiegelstijging, hoge waterstanden in onze rivieren, droogte, een slappe bodem, inklinking, enzovoort. Klimaatverandering maakt deze risico’s groter en urgenter. Als je daar geen rekening mee houdt, steven je af op enorme schades. Bij de watersnoodramp in België, Duitsland en Limburg van afgelopen zomer was er sprake van 40 miljard euro schade na drie dagen intensieve regenval. Van de 1 miljoen te bouwen woningen zijn er 820.000 geprojecteerd in gebieden die kwetsbaar zijn voor overstromingen, wateroverlast, bodemdaling, droogte en hitte. Dit maakt duidelijk dat er meer sturing moet zijn op hoe en waar je bouwt. Wat het "hoe" betreft: in verschillende steden en regio’s bestaan al convenanten. Die moeten we "optillen" naar een landelijke leidraad voor prestatieafspraken. Daarin kun je zaken kwantificeren. Bijvoorbeeld hoeveel water je in een nieuwe wijk moet kunnen bergen als er een x hoeveelheid regen valt in een x aantal uren, zodat je het riool niet overbelast en je het water vasthoudt voor perioden van droogte.’
Kan ruimte reserveren voor waterberging en dijkversterking samengaan met woningbouw?
‘Zeker. Technisch is er veel mogelijk. In Japan bestaan al voorbeelden van klimaatdijken die niet vijftig maar honderden meters breed zijn. Dat zijn dijken die niet kunnen doorbreken en ruimte bieden aan hooggelegen woningen, infrastructuur en aan kabels en leidingen. Natuurlijk moet je je afvragen of dit kan qua businesscase. En hoeveel van de kosten landt bij publieke en private partijen. Ik adviseer om langs dijken ruimte te reserveren voor toekomstige versterkingen, omdat het onzeker is hoe hoog en snel de zeespiegel en de rivierstanden zullen stijgen. Die gebieden lenen zich voor klimaatadaptieve bouw. Denk aan verplaatsbare woningen of tijdelijke studentenwoningen. Of aan gewone woningen waarbij je gebruikers duidelijk vertelt: het kan zijn dat we deze grond over dertig tot vijftig jaar nodig hebben voor onze veiligheid. Als je dit slim aanpakt, heb je ruimte om te bouwen én ruimte voor toekomstige veiligheid.’
Maak van dit wereldwijde probleem een innovatieve oplossing
Wie moeten er meepraten over de spreiding van woningbouw over Nederland?
‘Het is een nationale opgave. De betrokken bewindspersonen en instituties zoals de planbureaus en het College van Rijksadviseurs zijn bij uitstek geschikt om na te denken over deze publieke zaak op de lange termijn. Een belangrijke partij vormen ook de financiers. Zij moeten de juiste vragen en eisen stellen als ze een bouwproject financieren. Maar ik roep ook de bouwers en gebiedsontwikkelaars op om zich te roeren in dit debat. Investeer tijd in de gesprekken maar ook in innovatieve ontwerpprincipes. Dat dient de klimaatbestendigheid van Nederland én biedt economische voordelen. De hele wereld heeft met dit probleem te maken, dus innovaties vormen naast een waardevolle oplossing wellicht een mooi exportproduct. De juiste keuzes maken in hoe en waar je bouwt, levert ook waardevast vastgoed op. Dat is voor alle betrokkenen – van financieringsinstellingen tot ontwikkelaars en kopers – alleen maar positief. En noodzakelijk. De watersnood in België, Duitsland en Limburg heeft duidelijk gemaakt welke schades en maatschappelijke ontwrichting ons te wachten staan als we niet doen wat nodig is. We leven in een tijd van verandering en crisis. Als wij dat met zijn allen onder ogen zien en ernaar handelen, kunnen we samen bijdragen aan de toekomst van ons land én aan waardevast vastgoed.’
