Natuurlijk kapitaal als uitgangspunt van gebiedsontwikkeling

Voor Sladjana Mijatovic gaat er nog te veel aandacht naar de technische kant van duurzaamheid. In de maatschappelijke discussie voeren de technische termen als natuurinclusiviteit, energietransitie of klimaatadaptatie en -mitigatie de boventoon. 'Achter die termen gaat de leefomgeving van mensen én hun gezondheid schuil, daar draait het om. Wij toetsen voortdurend wat onze klanten en partners belangrijk vinden. Uit die onderzoeken blijkt dat vooral “de zachte waarden” aanspreken. Met technische termen hebben bewoners niet zoveel, maar als je uitlegt wat de positieve impact is van duurzaamheidsmaatregelen op hun gezondheid en wooncomfort dan wordt het een heel ander verhaal. We moeten weg van de technische termen en focussen op die meerwaarde: een gezonde, prettige en toekomstbestendige leefomgeving. Daar gaan we als BPD voor: wij ontwikkelen niet alleen woningen, we ontwikkelen duurzame leefomgevingen, met aandacht voor de impact op mens, dier en natuur.'

'Bij nieuwe investeringen nemen we de bodemsamenstelling en -gesteldheid én de aanwezigheid van water mee. Maar ook bij bestaande ontwikkelingen staan we uitgebreid stil bij klimaatweerbaarheid. We denken daarbij nog te vaak alleen in kosten, maar zoals gezegd levert het ook heel veel op aan gezondheidswinst en wooncomfort, dat is minder makkelijk in geld uit te drukken maar minstens zo belangrijk.' De ruimtelijke opgaven zijn groot en er zijn veel duurzaamheidstransities die om ruimte vragen constateert Mijatovic. 'Als we alle “ruimtevragers” willen honoreren dan gebruiken we het gebied wel 4 of 5 keer. We moeten dus integrale afwegingen en keuzes maken.' Ze benadrukt de, wat vaak genoemd wordt, koppelkansen van klimaatbestendige en natuurinclusieve gebiedsontwikkeling. Bijvoorbeeld door een optimale combinatie zoeken tussen gebruik van de ondergrond voor wateropslag, infrastructuur en groen.

Duurzame en toekomstbestendige gebiedsontwikkeling vereist denken op grotere schaal stelt Mijatovic. 'Het gaat niet alleen om groen rondom de woningen maar ook over parken in de buurt en wandelroutes daarnaartoe, gebiedsgrenzen zijn daarbij eigenlijk arbitrair: een vleermuis houdt zich daar ook niet aan. Het schaalniveau verandert ook letterlijk, we hebben nu ook meer te maken met provincies.' Joosen: ‘Schaarste aan ruimte en grondstoffen zijn veel prominentere onderwerpen bij woning- en gebiedsontwikkeling dan voorheen. We zitten met meer en andere partners aan tafel, zoals waterschappen en natuurbeheerders. Wat er moet gebeuren is voor iedereen inmiddels duidelijk, maar hoe je dat doet met een grote(re) hoeveelheid partners en onderwerpen die om voorrang strijden, dat is de werkelijke uitdaging.’ We zien iedere nieuwe gebiedsontwikkeling als aanjager van het versterken van landschappelijke kwaliteit en duurzame transities. Mijatovic vult aan: 'In gesprekken met stakeholders vinden we veel herkenning; onze ambities lopen parallel. Maar de mogelijkheden om die ambities te realiseren lopen dat niet. Onze belangrijkste partners zijn gemeenten. Vooral kleine gemeenten lopen tegen capaciteitsgebrek aan. Wij hebben sinds onze oprichting in 1946 enorm veel kennis en expertise opgedaan door het hele land die we graag beschikbaar stellen.'

Dit artikel verscheen eerder in Binnenlands Bestuur.