Op zoek naar talenten in de Rotterdamse Wielewaal

Sinds kort is het bestemmingsplan voor de Wielewaal onherroepelijk en kunnen de 675 nieuwe woningen, waarvan 248 in het betaalbare segment, daadwerkelijk gebouwd worden. Al vanaf april 2019 is kwartiermaker Carbonaro aan de slag om het netwerk van actieve bewoners, betrokken professionals en creatieve initiatiefnemers op te bouwen. Zelf woont en werkt ze al jaren op Zuid, het stadsdeel waar de Wielewaal ligt in de wijk Charlois. Het sociaal domein is haar habitat, het organiseren van verbinding en ontmoeting haar missie. Carbonaro: ’Ik ga op zoek naar overeenkomsten in plaats van verschillen. Naar gezamenlijke belangen, interesses of naar de oplossing voor een gedeeld probleem. Door uit te gaan van de positieve bijdrage die mensen kunnen leveren, sluiten we aan bij de resilience strategie van de gemeente Rotterdam. De veerkracht van mensen is belangrijk om de van oudsher sterke sociale cohesie ook in de nieuwe Wielewaal terug te laten komen.

Bij het maken van de nieuwe community worden huidige en nieuwe bewoners van de Wielewaal met elkaar verbonden. De bewoners die voor 2011 een huurcontract bij woningcorporatie Woonstad hadden, kunnen terugkeren in een van de 148 nieuwe sociale huur- en sociale koopwoningen. Ook komen er 100 huurwoningen in het middensegment die verhuurd worden via het BPD Woningfonds. De overige 427 woningen vallen in het koopsegment. ‘Ik ga op zoek naar de verborgen talenten van mensen. En probeer die op elkaar af te stemmen, vertelt Carbonaro. ‘Het maakt daarbij niet uit of ik praat met mensen die al jaren in de Wielewaal wonen, of mensen die interesse hebben in een woning en niet uit de wijk komen. In de basis wil iedereen hetzelfde: wonen in een fijne, veilige, groene en gezellige buurt. Het is voor mij de kunst alle groepen met elkaar in contact te brengen en wederzijds vertrouwen te winnen. Onbekend maakt onbemind, als je de dialoog aangaat leer je elkaar kennen.’

‘Met de slogan “In de Wielewaal zijn we allemaal anders en allemaal onszelf. We zijn Allemaal Wielewaal” geven we de diversiteit én betrokkenheid met de wijk aan. Koop of huur je een huis in de Wielewaal, dan koop of huur je automatisch een aandeel in de wijk. Iedereen is bijvoorbeeld medeverantwoordelijk voor het onderhoud van het groen,’ legt Carbonaro uit. ‘Daarmee ben je ook verantwoordelijk voor het speeltuintje voor je huis of de gezamenlijke groene ruimte. Nu al zijn huidige bewoners en geïnteresseerden in een huis in de Wielewaal samen actief in de tuinclub. Ze onderhouden gezamenlijk de voorbeeldtuin van 1.000 vierkante meter waarin bloemen, planten en bomen staan die straks ook in de wijk komen. Samen snoeien en samen een keuze maken uit de groene en bloeiende mogelijkheden die er in je nieuwe voortuin kunnen komen. Het schept een band en je leert elkaar kennen op een ongedwongen manier. Er zijn bijvoorbeeld ook twintig gezinnen die hun GFT-afval inzamelen en brengen naar het wormenhotel in de tuin bij de kinderboerderij.’

Carbonaro: ‘We zitten nu in de fase waarin we elkaars vertrouwen moeten winnen. Tussen BPD, Woonstad en de huidige bewoners, en tussen huidige en nieuwe bewoners. Corona maakte dat niet makkelijk. De oude bewoners zijn veelal op leeftijd, die komen liever een kopje koffie drinken in het Wielewaalhuis (het buurthuis), en vinden een Zoom-meeting of online kookworkshop niet handig. Voor hen zijn er in het complex activiteiten georganiseerd, zoals de balkonbeweegdag. Iedereen deed vanaf het balkon mee met de activiteit die op het binnenterrein werd georganiseerd. Dat waren mooie momenten.’ Carbonaro is blij dat er nu weer meer in levenden lijve georganiseerd kan worden. ‘Een werkdag van mij begint met het openen van het Wielewaalhuis. Ik zet de koffie klaar, ramen en deuren gaan open. Iedereen is welkom. Voor een praatje, een leuk idee, een vraag of een probleem. Daar zoeken we samen een oplossing voor. Want ook bij een probleem ben je mede-eigenaar van de oplossing. Ik zoek altijd naar de dingen die mensen zelf kunnen doen. En hier komen mooie initiatieven uit voort. Zo kwam iemand een keer vragen om een nieuwe prullenbak voor de rommel op straat. Bleek dit een kunstenaar te zijn die heel graag een mozaïekworkshop wilde organiseren.’

Met de nieuwe Omgevingswet in het vizier, zijn we in de gebiedsontwikkeling op zoek naar manieren om het sociale kapitaal van herstructureringswijken te verzilveren. Soms gaat dat naar de smaak van Carbonaro te veel vanuit een normatief gedachtegoed: 'Er worden doelen gesteld die gehaald moeten worden. Het middel, een oogstfeest in de wijk bijvoorbeeld, is hierbij het doel. Voor mij is iedereen in de community even waardevol. Ik werk vanuit een open houding, met een menselijke aanpak en ga actief op zoek naar pareltjes. Die kunnen me altijd verrassen. Zoals de kunstenaar die een kas neer wilde zetten om kunst uit de wijk te exposeren. Vorig jaar was er iedere week een nieuwe expositie, nu iedere maand. Met kunst van bewoners, leerlingen van de Dr. A. van Voorthuysenschool en wie weet komt er van de zorginstelling ook een keer een tentoonstelling. Door vanuit een open houding en met oprechte interesse het gesprek aan te gaan, kom je achter verborgen talenten in de wijk die je van tevoren niet had kunnen bedenken.’

Het werk van een kwartiermaker die bouwt aan een sociale buurt, is iedere dag weer anders. ‘Dat maakt het ook zo leuk,’ vindt Carbonaro. ‘Ik werk de ene keer vraaggericht en de andere keer vanuit een (landelijk) aanbod. Dan ga ik op zoek naar een leuke invulling voor de burendag, pannenkoekdag of een activiteit in het kader van Opzoomeren. Maar ook de eigen initiatieven van buurtbewoners omarm ik. Zoals de bingo, het bloemschikken, de creatieve inloop voor ouderen en de volksdansvereniging die in de deeltuin wil oefenen. Ik zie mijn werk als een blank canvas. Samen met de buurt bepalen we de kleuren en maken we het schilderij van de Wielewaal. Waar iedereen zichzelf is, maar we samen en ook door de verschillen een hechte community vormen.’